Mundial Stories: Η φωνή του Μαυρομμάτη και το χαμένο πέναλτι

Η φωνή του Μανώλη Μαυρομμάτη ηχεί ξανά στ' αυτιά μας καθώς κάνουμε μια αναδρομή στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994. Σε εκείνον το τελικό που έμεινε στην ιστορία περισσότερο για τον ηττημένο και όχι για το νικητή, γράφτηκε μια ιστορία ήττας η οποία θα έμενε για πάντα χαραγμένη στη συνείδηση του φίλαθλου κοινού. Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994 διεξήχθη στις ΗΠΑ σε μια εποχή που το ποδόσφαιρο δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στους Αμερικάνους. Η πάγια τακτική της FIFA από τότε μέχρι και σήμερα είναι να προσπαθεί να ανοίξει νέες αγορές για το άθλημα του ποδοσφαίρου διοργανώνοντας μεγάλα τουρνουά που θα φέρουν στα γήπεδα πλήθος κόσμου. Η Αμερική ήταν η πρώτη διοργανώτρια χώρα που δεν ανήκε στην Ευρώπη ή τη Νότια Αμερική. Σκεφτείτε ότι ανέλαβε τη διοργάνωση το 1988 με όρο να δημιουργήσει επαγγελματικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Ωστόσο, το Μουντιάλ των ΗΠΑ ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένο, ο μέσος όρος θεατών διαμορφώθηκε στις 69 χιλιάδες ένα ρεκόρ που δεν έχει καταρριφθεί μέχρι και σήμερα. 

Mundial Stories: Ο Αριστοτέλης και η θεωρία της τραγωδίας

Η Βραζιλία και η Ιταλία ήταν οι ομάδες που είχαν ξεχωρίσει στη διοργάνωση καθώς έπαιζαν θεαματικό και αποτελεσματικό ποδόσφαιρο. Η Βραζιλία είχε το δίδυμο Μπεμπέτο-Ρομάριο και η Ιταλία το «Μικρό Βούδα» Ρομπέρτο Μπάτζιο να την οδηγεί με ασφάλεια σκοράροντας κατά ριπάς σε όλα τα παιχνίδια μέχρι τον τελικό της διοργάνωσης. Σε εκείνο το δραματικό παιχνίδι ο Αριστοτέλης και η θεωρία του για τη τραγωδία έβρισκαν την απόλυτη εφαρμογή τους. Η γένεση της τραγωδίας είναι μια «αυτοσχεδιαστική» έξοδο από τη μορφή του λατρευτικού διθυράμβου, με πρωτοβουλία «των εξαρχόντων του διθυράμβου». Συμφωνώντας η σύγχρονη έρευνα πως αποφασιστική στιγμή για τη δημιουργία της τραγωδίας είναι η πρωτοβουλία του εξάρχοντος να αυτοσχεδιάσει αντιπαρατιθέμενος στην χορική ωδή, θεωρεί σημαντικό το διαλογικό στοιχείο, που αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του δραματικού τρόπου. Αντίθετα από τις επιστημονικές θεωρίες που ακολουθούν την αριστοτελική άποψη, οι απόψεις που προσεγγίζουν το ζήτημα από εθνολογική σκοπιά, εκκινώντας από τους πρωτόγονους χορούς και τις μιμικές τελετές βλάστησης, δίνουν το προβάδισμα στα στοιχεία της μεταμόρφωσης και της θεοληψίας. Χωρίς να υποβαθμίζεται τη σημασία αυτών των στοιχείων στη διαμόρφωση της τραγωδίας, θα πρέπει να δώσουμε ξεχωριστή βαρύτητα σε ό,τι παραθέτει ο Αριστοτέλης, δεδομένου ότι εκείνος προσεγγίζει χρονολογικά το προς εξέταση υλικό, αλλά επίσης γιατί τα στοιχεία που επισημαίνουν οι εθνολόγοι αν και αναγκαία, δεν φαίνονται ικανά να οδηγήσουν στη δημιουργία του δράματος. 

Μουντιάλ 1994: Το δράμα του Ρομπέρτο Μπάτζιο

Το δράμα λοιπόν που συντελέστηκε σε εκείνον το τελικό αποτυπώθηκε στη μνήμη των απανταχού ποδοσφαιρόφιλων με μια αντιφατική εικόνα και εμείς το επαναφέρουμε στη μνήμη μέσα από το Mundial Stories. Έναν παίχτη πεσμένο στα γόνατα και μια ομάδα ανεβασμένη στα ουράνια. Ο τελικός ενώ όλοι θα περίμεναν να έχει πολλά γκολ και ενώ κατά γενική ομολογία η Βραζιλία είχε το πάνω χέρι σε όλη τη διάρκεια της αναμέτρησης και η Ιταλία αρκούνταν στο γνωστό της «κατενάτσιο» το παιχνίδι έληξε ισόπαλο με 0-0. Η παράταση δεν μπόρεσε να αλλάξει κάτι στη γενική εικόνα της αναμέτρησης και το ματς οδηγήθηκε στα πέναλτι. 

Η μπάλα στήθηκε στην άσπρη βούλα που απέχει έντεκα βήματα από την εστία. Ο παίχτης με το νούμερο δέκα στην πλάτη παίρνει φόρα. Η μπάλα πηγαίνει ψηλά, πολύ ψηλά, ο τερματοφύλακας πεσμένος στην αριστερή γωνία της εστίας του την κοιτάζει ανακουφισμένος. Ο παίκτης με τη μπλε φανέλα πέφτει στα γόνατα. Έντεκα κίτρινες φανέλες αγκαλιάζονται χορεύοντας. Ο τελικός έχει λήξει. Η Βραζιλία είναι παγκόσμια πρωταθλήτρια για τέταρτη φορά στην ιστορία της αφήνοντας την Ιταλία πίσω με τρεις κατακτήσεις. Τα φαντάσματα που στοιχειώνουν πολλές φορές τους πρωταγωνιστές μιας ιστορίας έχουν ήδη πιάσει δουλειά. Ο Ρομπέρτο Μπάτζιο δηλώνει χρόνια μετά: «Ως μικρό παιδί είχα ένα όνειρο ότι θα έπαιζα σε τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου κόντρα στη Βραζιλία. Είμαι ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους που είναι τυχεροί και έζησαν το όνειρό τους. Υπέφερα, έκλαψα και φοβήθηκα αλλά αυτή η μέρα ήρθε. Φανταστείτε αυτή την εκπληκτική σκηνή όπου το όνειρό μου γίνεται πραγματικότητα. Είμαι στο Παγκόσμιο Κύπελλο, σε κάθε παιχνίδι η Ιταλία προχωράει περισσότερο. Από τη φάση των νοκ-άουτ αγώνων και έπειτα δεν σταμάτησα να σκοράρω. Κάθε φορά που πετύχαινα ένα γκολ σκεφτόμουν τι γινόταν στα σπίτια των Ιταλών που έβλεπαν τα ματς. Τότε πηγαίνουμε στα πέναλτι στον τελικό και χάνω το πέναλτι. Αισθανόμουν ότι πέθαινα μέσα μου και την ίδια στιγμή σκέφτηκα την αντίδρασή που θα είχαν οι συμπατριώτες μου. Είναι κάτι πολύ δύσκολο και μέχρι τώρα δεν έχω αποδεχτεί αυτό που έχει συμβεί. Ήμουν εγώ που έστειλα το χαρούμενο τέλος στο όνειρό μου στις εξέδρες, ένα όνειρο που την ίδια στιγμή το είχαν όλοι οι Ιταλοί. Ακόμα με στοιχειώνει αυτή η φάση».

Δεν γνωρίζω αν μετά τη τραγωδία επήλθε η κάθαρση στην ψυχή του Μπάτζιο, ωστόσο αυτά τα λόγια του δείχνουν τη σημασία που έχει το ποδόσφαιρο ως άθλημα επάνω στο συλλογικό συνειδητό κι ασυνείδητο. Πως δηλαδή μια ολόκληρη χώρα μετέτρεψε το «Μικρό Βούδα» από ίνδαλμα σε αποδιοπομπαίο τράγο για ένα χαμένο πέναλτι. Πολλές φορές η ψυχολογία ενός παίκτη δεν επανέρχεται ποτέ ύστερα από ένα τόσο σοκαριστικό γεγονός και περνά το υπόλοιπο της ζωής του βλέποντας μπροστά στα μάτια του καθημερινά σε ριπλέι τη συγκεκριμένη φάση...